بحران دردناک خدمت سربازی برای دانشجویان

در نوشته ی قبلی یعنی همان مقاله مشکل بیکاری مهندسان با توجه به این که تعداد مراجعات دانشجویان و سوالات این عزیزان درباره مسئله بیکاری مهندسان ، و بالاخص رشته مهندسی عمران قابل توجه و فراوان بود ، صحبت کردیم ، حال می خواهیم در واقع از نگاهی دیگر به مشکلات بسیاری از داوطلبین عزیز که متاسفانه دغدغه بسیاری از جوانان کشور عزیزمان شده است ، نگاه کنیم و بنده هم سعی می کنم که در حد خود ، شنیده ها و اطلاعات خودم رو ، با شما عزیزان در میان بگذارم چه بسا که مفید واقع بشود. دانشجوهای فراوانی هستند که در ترم های آخر به جای این که وقت خود را روی انجام پروژه بتن و فولاد بگذارند، مشغول تفکراتی درباره مضرات سربازی گشته اند.

امروزه بسیاری از جوانان سربازی را معادل اتلاف دو سال از عمر خود می دانند و گاها در این میان انتقادات نسبتا تندی نیز در مقابل اجباری بودن خدمت سربازی مطرح می گردد ، این انتقدات بعضا جنبه عمومی پیدا کرده و به مرور شدت می گیرد ، به صورتی که ابعضا این مسئله در فیلم ها نیز انعکاس پیدا می کند ، مثل بخشی از فیلم عصر یخبندان :

در حقیقت مسئله خدمت سربازی و این اجباری بودن آن برای هر کسی که پسر باشد ، یک مسئله جدید نیست ، ولی بزرگ شدن و اوج گرفتن اعتراضات و ابراز نارضایتی بسیاری از جوانان کشور در رابطه با این مشکل ، یک مسئله به نسبت تازه ای است . اگه این مسئله تا دیروز یک دغدغه در سطح متوسط برای جوانان محسوب می شد ، امروز یک مسئله کاملا جدی تلقی می شود . چرا که تعداد مشمولین غایب ما حدود 2.5 میلیون نفر هست ! ( لحظه ای این تعداد را تصور کنید ، این جمعیت میلیونی واقعا زیاد است ، واقعا ! این تعداد عظیم ترجیح داده اند که به سربازی نروند !!!! چرا ؟؟؟!!! )

طبق اینفوگرافیک بالا ، تعداد افراد درگیر در مسئله خدمت سربازی آن قدر زیاد هست که بتواند حتی نتیجه یک انتخابات را تغییر دهد. ولی حال که متوجه شدیم که این مسئله کاملا جدی بوده و تعداد زیادی نیز در آن درگیر هستند باید ببینیم که کل راهکار ها چیست ؟ و با توجه به شرایط موجود چه باید کرد ؟؟؟ در زیر بنده سعی کرده ام که در حد اطلاعات هرچند ناقص خود ابعاد مشکل را شرح داده و راهکارها را بیان کنم :

1- سربازی برو تا مرد بشی !

دیدگاه عمومی و قدیمی مردم این جمله است ، تقریبا تمامی پسرهای جوانی که دغدغه سربزی دارند ، حداقل یک بار این جمله را شنیده اند . در واقع این عبارت که بسیار قدیمی است ، از سالیان پیش تا کنون توسط بسیاری گفته و بیان شده است و متاسفانه نیز هم اکنون هم گاها گفته می شود . با این حال این عبارت ، به کرات توسط مشمولینی که علاقه ی چندانی به سربازی ندارند ، مورد نقد قرار گرفته است . از جمله دلایلی که می آورند مسائل زیر است :

• این که سربازی پسر را مرد می کند درست است ، اما آیا جامعه نیاز به نامرد ندارد ؟ بنده می خواهم نامرد باشم ! چه اشکالی دارد ؟ من خودم مشکلی ندارم که همیشه من را نامرد صدا کنید ولی به سربازی نروم ، بگذار دیگران بروند مرد بشوند .

• واقعا هیچ ربطی به مردانگی ندارد ، من نمی دانم این جمله چگونه بیان شده است ! این جمله مضحک است !

• من که حاضرم تغییر جنسیت بدهم ولی به سربازی نروم ! این قانون واقعا هیچ توجیه دینی و عقلی ندارد و حتی می توان گفت که در تعارض با قوانین دین مقدس اسلام است .

این نظرات که البته کمی هم جنبه طنز دارد 🙂 ، کاملا واقعی است و توسط بسیاری بیان شده است ! در کلیپ زیر نیز این تفکر توسط شخصی بسیار سنتی در فیلم اسب سفید پادشاه بیان می شود :

2- عجب ! دلیلش چیه اینقدر اصرار داری به سربازی نری ؟

وقتی پای صحبت مشمولین سربازی یا کسانی که قبلا این دوران را گذرانده اند ، می نشینی ، می بینی حرفشان واقعا درست است. چند نمونه اش را از دوستان خودم برایتان ذکر می کنم

الف – جلال

جلال که دانشجوی دکترا رشته فیزیولوژی دانشگاه تهران است ، بیش تر وقت خود را در سالن مطالعه می گذراند . سوالاتی از جلال پرسیدم و برایتان می آوردم

من : جلال دلیل این که دکترا می خونی چیه ؟

جلال : دلیل خاصی نداره ، ببین من کارشناسی خوندم کار پیدا نشد ، رفتم ارشد کار پیدا نشد ، سربازی رفتم که کار پیدا بشه بعد رفتم دنبالش دیدم نشد ، هیچی دیگه الان دارم دکترا می خونم انشاءالله که کار پیدا بشه

من : الان انگیزه ات چیه دقیق ؟ چون تو 27 سالته و هنوز بیکاری ! نمیخوای ازدواج کنی ؟

جلال : سکوت می کند !

من : عجب !!!!! حالا دوران سربازی چطور بود ؟

جلال : من خودم که با مدرک ارشد رفتم سربازی واسه همون ماهی 100 هزارتومن حقوق بهم می دادن ! ببین محدودیت داره ! مثلا گوشی و اینا همه تعطیله ! اینستاگرام و تلگرام رو که کلا باهاش خداحافظی کن ! اگه ببینن گوشی داری (مخصوصا اگه گوشی ات اندروید و هوشمند باشه ) بهت اضافه خدمت می زنن که خیلی هم دردناکه ! البته بچه ها خودشون گوشی می آوردن اونم یواشکی ، ولی خب ببین اگه بیاری دیگه کلا استرس داری اونم به خاطر همراه داشتن یک گوشی که مثلا می خوای به خانواده یه پیامک بزنی و بهشون بگی کجایی !

من : خب پس راه قانونیش چیه ؟ ینی با خانواده نباید حرف بزنی تا تبدیل به یک مرد بشی ؟

جلال : ببین جایی که ما بودیم تلفن داشت ، تلفن رو برمیداشتیم صحبت می کردیم ، البته گاها توی صف تلفن می ایستادیم تا نوبتمون بشه ! چون بقیه هم میخوان با خانواده شون حرف بزنن !

ب – امیررضا

امیررضا در واقع پسری بسیار مذهبی و بااخلاق ، و علاقه مند شدید برای رفتن به کربلا و سوریه برای شهید شدن و از دوستان خودم است . در صحبت با او از سربازی پرسیدم.

من : اوضاع دوران خدمتت چطور بود ؟

امیررضا : ببین من البته پدرم جبهه داشت و برادرم معاف شد . خودم هم کلا سه ماه رفتم سربازی ولی توی این دوران چیزای زیادی دیدم . ببین توی سربازی انحرافات زیاده … همه ی پسرا که متدین و با اخلاق نیستن … من خودم انجرافات زیادی مثل اعتیاد و مسائل جنسی و … دیدم که واقعا ناراحت شدم .. به نظرم باید سیستمش عوض بشه چون برای یک جوان مومن و پاک خوب نیست و دلش رو سیاه و آلوده می کنه !

3- ببین خب راه های دیگه ای هم هستا ! می تونی پروژه بگیری مثلا

در این مورد هم چند نکته هست ، اولا این که پروژه گرفتن خودش پروسه طولانی ای و داستان داری هست و باید آن را پیگیری جدی کرد ! بعد این که کلا می توان دو پروژه گرفت که هر کدام حدود 6 ماه از خدمت می کاهد اما خود پروژه ها همان حدود طول می کشد ! یعنی عمر از دست رفته سربازان احیا نمی شود ! در همین رابطه گفت و گویی با دوستم امیرحسین که پروژه گرفته بود ، داشتم :

من : برای خدمت چجوری پروژه گرفتی ؟

امیرحسین : ببین دو نوع پروژه داریم ، یکیش جایگزین خدمت و یکی دیگه هم کسری خدمت ! من خودم از نوع کسری خدمت رو گرفتم چون اون مدل دیگه خیلی داستان داره !

من : پروژه ات چی بود و چقد طول کشید ؟

امیرحسین : ببین باید دنبالش باشی دیگه ، من خودم خیلی دنبالش بودم ! آخرش هم تونستم یه پروژه ترجمه بگیرم ، بعدش تاکسی سوار شدم و رفتم انقلاب دادم که برام ترجمه کنن ! خودم عملا هیچ کاری نکردم ولی در کل خیلی اذیت شدم چون بعد که تحویل دادم هی از ترجمه ایراد گرفتن و ویرایش خواستن که همون چهار ماه طول کشید ! یعنی اون چهار ماه رو دنبالش بودم و در ازای این همه بدبختی فقط 4 ماه از مدت سربازی ام کم شد که به نظرم ارزش اون همه بدبختی رو نداشت .

4- یه ثبت اختراعی ، المپیادی ، یه چیزی بزن ! بعد برو بنیاد نخبگان و …

این در واقع همان راهی است که دانشجویان سرآمد و ممتاز همواره آن را دنبال می کنند . اول این که ثبت اختراع و المپیاد و … پروسه ای بسیار زمان بر و طاقت فرسا است و به اصطلاح خیلی داستان دارد و چه خوب است که لااقل برای فرار از سربازی انجام نشود ! دوما این که همان طور که گفته شد ، به هرحال شما به سربازی خواهید رفت ، تنها فرقی که دارد این است که شما آن مدت را به کار دیگری مشغول خواهید بود ! در این راستا گفتگویی با یکی از هم دانشگاهیان خود داشتم :

این طور که از صحبت های افراد مختلفی که این راه را رفته اند ، برمی آید ، ظاهرا بنیاد نخبگان هم فرآیندی بسیار سخت و پیچیده دارد !

5- معافیت بگیر و خلاص !

ببینید در مورد معافیت حرف و حدیث زیاد است . متاسفانه جوانان قبل سربازی همه با راه های مختلف معافیت آشنا می شوند و راه های نادرستی را می آموزند ، مشکل این جاست که چون این راه های معافیت به صورت کتبی و معتبر ثبت نشده است ، روایت های مختلفی از کسانی که معافیت گرفته اند ، بیان می شود که عجیب است . یعنی هر کس حرف خاص خودش را میزند و شخص باید از میان این حرف ها چیزی را بیرون بکشد و راهی پیدا کند .

برخی داشتن آشنا و پارتی را در کمیسیون پزشکی را عامل معافیت می دانند اما بعضی خلاقیت و نوآوری در یافتن راه های جدید معافیت را دلیل اصلی پیروزی خود قلمداد می کنند .

در همین راستا خود بنده چندی پیش به بیمارستان ارتش رفتم و از دکتر در این باره پرسیدم . دکتر که ظاهرا با این مسائل زیاد برخورد داشت گفت :

ببین متاسفانه هر روز 4 یا 5 جوان داریم که به من مراجعه می کنند و شروع به گفتن از خودشان می کنند تا از سربازی معاف شوند ، از طرفی هم معاف شدن روز به روز سخت تر و پیچیده تر می شوند . روند به این صورت است که ابتدا یک نفر یک راهی را پیدا می کند و معاف می شود بعد به دوستان خود می گوید آن ها هم معاف می شوند ، بعد از آن کم کم سیل جمعیتی روانه می شوند و همه هم می خواهند از همان یک راه معاف شوند .

سیستم در این مواقع به سرعت قانون را تغییر داده و بسیاری از افرادی که برای معافیت اقدام کرده اند را با شدت عمل رد می کند و سپس آن ها را به خدمت سربازی می فرستد . مثلا یادم می آید زمانی پسرها خودزنی می کردند و به بدنشان آسیب های جدی می رساندند تا از طریقه اقدام برای بیماری های روانی معاف شوند ، اما به مرور دیدیم که همه ی پسرها دارند خودزنی می کنند و تعدادشان به مرور بسیار زیاد شد ! یادم می آید تقریبا خود من روزانه تعداد زیادی پسر با بدن کبود مراجعه کننده داشتم که همه می گفتند مشکل روانی دارند . پس از آن قانونش عوض شد !

6- دکتری بخون ، آخرش هم دکتری می گیری هم سربازی ات تبدیل به پروژه میشه

راستش خودم به شخصه ، این را هم در میان دانشجویان شنیده ام . جا دارد در این جا یادی کنم از خبری که چندی پیش در این سایت منتشر شد : انتقاد معاونت وزارت علوم از این که همه می خواهند دکتر شوند !!! احمدی معاونت وزارت علوم در این خبر می گوید :

متاسفانه در کشور ما همه به دنبال دکتر شدن هستند که این امر در حال آسیب زدن به خروجی دانشگاه هاست.

این راه ، موردی است که جمعیت بسیاری در حال طی کردن آن هستند ، متاسفانه بخش زیادی از نیروی جوان ما امروزه وقت خود را در دانشگاه ها می گذرانند ، به صورتی که صنعت کشور بسیار ضعیف و نیازمند این است که مثلا فلان کالا حتما از چین وارد شود ، از طرفی نیروی جوانی که اپلای یا مهاجرت می کنند ، در کشور بیگانه نیز برای Research و تحقیق و توسعه شرکت ها استفاده شده و از آموزش کار به آن ها جلوگیری می شود . خود بنده ، هنگامی که نگاه به آمار بازدید سایت می کنم ، می بینم که پربازدیدترین مطلبی که در این سایت قرار داده ام ، مطلب درآمد مهندسان عمران در آمریکا بوده که بازدید شگفت آوری داشته است . این تمایل به مهاجرت ، باور نکردنی است !!!

راه حل چیست ؟

به نظر بنده راه حل را اگر واقعا بخواهید ، همت است . باید همت کرد تا قانون سربازی اصلاح شده و مشکل به صورت اساسی حل شود . این که هرکسی سعی کند با حیله و کلک فقط مشکل خود را حل کند و خود را از دام خدمت سربازی برهاند به هیچ عنوان عملی نیست ! باید همه با کمک هم دیگر همت کنند و به راه حلی جامع و قانونی برسند .

حرف های پر از ناامیدی و دلسردی از اصلاح قانون سربازی که توسط برخی بیان می شود نیز در این میان هیچ سودی نخواهد داشت ! در همین راستا اخیرا کمپین بهبود خدمت سربازی توسط دانشجویانی با عزمی راسخ فعالیت خود را آغاز کرده و با همت و ثابت قدم بودن مسیر احقاق حقوق سربازان را دنبال می کند . این کمپین هم اکنون 14000 عضو تنها در کانال تلگرام خود پیدا کرده که روز به روز نیز بر این تعداد افزوده می شود . از طریق لینک زیر میتوانید به کانال تلگرام آن ها بپیوندید :

لینک کانال تلگرام بهبود خدمت سربازی

در پایان نیز دیدن این ویدیو که به همت این کمپین تهیه شده نیز خالی از لطف نخواهد بود: